Day of Commemoration of St. Nooneh and St. Maneh

St. Nooneh and St. Mane were two of the companions of St. Hripsime, who being persecuted by the King Dioklethianos, had left Rome and reached to Armenia. However, the nuns were not destined to die together with their companions. Reaching Armenia together with her companions St. Mane left them and went to the Mountian Sepouh, in Ekeghyats region, where remaining isolated in a cave, lived an ascetic life. St. Mane lived an “angel’s life”, strengthened by means of prayers and divine consolation, and later the cave was called by her name “Mane’s cave”. Hagiographer presents interesting information concerning the last days of life of St. Maneh. During that same period St. Gregory the Illuminator also wished to leave the society and to live his last days in seclusion. With that goal he went to the Mountain Daraghanyats and chose as a place for living the same cave in which Mane was living an ascetic life. Approaching the cave, he heard the voice of the nun asking to return to the cave three days later. Respecting the wish of the nun, St Gregory returned to the cave three days later and finding the nun dead, buried her body in the cave in 323. The nun St. Nooneh (in the Georgian sources Nino) escaping the persecutions of the Armenian King Tiridates, left for Georgia, the capital city of Metskhita. There she continued to live a prayerful life and preached the Gospel, as the result of which the entire nation was converted to Christianity. Becoming famous for the miracles she worked and for her philanthropic activity, Nooneh was taken to the royal palace, where she healed the sick queen. Refusing of all precious gifts, Nooneh continued preaching the Gospel. The Georgian King Mihran, immediately feeling the might of the unknown to him God, was converted to Christianity. The Gospel was preached also to the state officials of the country. As the result of all these events, upon the advice of Nooneh a delegation was sent to the Armenian Pontiff St. Gregory the Illuminator and the Armenian King Tiridates asking to send clergy for performing baptism and realizing spiritual service. Thus, St. Nooneh became the apostle of Georgia.

Saints Nooneh and Maneh [c. 320 A.D.] entered Armenia with Hripsimeh and her companions. Nooneh then proceeded to Georgia where she was successful in converting the Georgian queen and her son and finally King Mihran. She received spiritual guidance and support from St. Gregory who had given her certain ecclesiastical authority until he could send clergy to Georgia. She is noted for her holy works andsaintly life. Maneh, like Nooneh, came with the Hripsimeyan nuns. She had a vision and retired to a life of prayer,meditation, and solitude in the Armenian Mountains. Many years later, when St, Gregory passed the nun’s place of retreat,he called to her; but she requested that he wait three days. Afterthe three days had passed, St. Gregory found that the nun Maneh had passed away. He buried her with prayers and blessings and stayed in that place until his death.

Հիշատակ Ս. Նունե և Մանե կույսերի

Ս. Նունեն և Մանեն Հռիփսիմյանց կույսերի խմբից էին, որ Դիոկղետիանոս կայսեր հալածանքների ժամանակ թողել էին Հռոմն ու եկել Հայաստան: Սակայն այս երկու կույսերին Տիրոջ կողմից նախախնամված չէր նահատակվել իրենց հավատակիցների հետ: Հայաստան հասած 37 կույսերից զատվելով` Մանեն հեռանում է Եկեղյաց գավառի Սեպուհ լեռը, որտեղ փակվելով մի քարայրում` ճգնում է: Այսպես Մանե կույսն <<հրեշտակային կյանքով>>, աղոթքով և աստվածային մխիթարությամբ զորացած ապրում է այդ այրում, որը և հետագայում իր անունով կոչվում է <<Մանեի այր>>: Հետաքրքրական պատմություն է հաղորդում վարքագիրը Մանեի վերջին օրերի մասին: Այդ ժամանակաշրջանում Ս. Գրիգոր Լուսավորիչն էլ է կամենում հեռանալ հասարակությունից և իր կյանքի վերջին օրերն ապրել առանձնության մեջ: Այդ ներշնչումով Հայոց հայրապետը գալիս է Դարանաղյաց լեռներ և իբրև բնակության վայր ընտրում Սեպուհ լեռան քարայրը, ուր ճգնում էր Մանեն: Երբ մոտենում է այրին, Մանեի ձայնն է լսում, որ պատվիրում է Ս. Գրիգորին երեք օրից վերադառնալ իր ընտրած քարայրի մոտ: Կատարելով սրբի ցանկությունը` հայրապետը վերադառնում է երեք օրից և սրբուհուն վախճանված գտնելով` սաղմոսներով թաղում է նրան քարայրում (323թ.): Իսկ Նունե կույսը (վրաց. աղբյուրներում` Նինո) հայոց Տրդատ թագավորի հալածանքներից ազատվելով` մեկնում է Վրաստան, Մծխիթա մայրաքաղաքը, ուր շարունակում է ապրել սրբակենցաղ աղոթական կյանքով, քարոզում և ողջ ժողովրդին դարձի բերում: Գործած հրաշքների և բարեգործությունների համար կույսին տանում են արքունիք, ուր բժշկում է հիվանդ թագահուն, ապա հրաժարվելով բոլոր թանկարժեք նվերներից, քարոզում Տիրոջ Ավետարանը: Միհրան թագավորը ևս անմիջապես իր վրա զգալով անծանոթ Աստծու զորությունը, դարձի է գալիս: Ավետարանը քարոզվում է նաև երկրի մեծամեծերին: Այս ամենի արդյունքում Նունեի խորհրդով պատվիրակություն է առաքվում Ս. Գրիգոր Լուսավորչին և Տրդատ թագավորին` խնդրանքով, որ հոգևորականներ ուղարկեն իրենց երկիր` մկրտություններ կատարելու և սպասավորելու ժողովրդին: Այսպիսով սուրբ Նունեն դառնում է Վրաստանի առաքելուհին: Մանե և Նունե կույսերի հիշատակը տոնվում է Սբ. Էջմիածնի Կաթողիկեի տոնին հաջորդող երեքշաբթի օրը: